درامد حقوق
درامدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر ()(اعم از حقیقی یا حقوقی ) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته بطور نقد یا غیر نقد تحصیل می کند مشمول مالیات بر درامد حقوق است .
درامد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مقرری یا مزایا حقوق اصلی ) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر یا غیر مستمر قبل از وضع کسور و پس از وضع معافیت های مقرر در این قانون .
مزایای حقوق بگیر
مزایای دریافتی حقوق بگیر به دو بخش مزایای مستمر و غیر مستمر تفکیک می شوند :
مزایای مستمر : به ان دسته از مزایایی که حقوق بگیر به طور مستمر و ماهانه علاوه بر حقوق اصلی دریافت می کند ، و شامل نقدی و غیر نقدی می باشد .
الف) مزایای مستمر نقدی : مزایایی هستند که به طور مستمر ، پیوسته و دایم و هر ماهه علاوه بر حقوق اصلی به کارکنان پرداخت می شود و این گونه دریافتی ها معمولا در حکم کارگزینی اصلی اورده می شود .
نمونه هایی از مزایای مستمر نقدی : شامل حقوق ثابت ، مزایای مستمر شغلی ، حق مقام ، حق اولاد ، حق مسکن ، حق ایاب و ذهاب ، جمعه کاری ، امرار معاش ، کمک هزینه عائله مندی ، کمک هزینه اولاد ، فوق العاده های (بدی اب و هوا ، شغل ، مسئولیت ، حق جذب ، مرزی ، مدیریت ، حق شاغل ، تفاوت تطبیق ، فوف العاده مناطق کمتر توسعه یافته ، ایثارگری ، نشان های دولتی ، خدمت در مناطق جنگی ، شرایط محیط کار ، فوق العاده برجستگی محرومیت از تسهیلات زندگی ، فوق العاده محل خدمت ، فوق العاده ویژه و سایر می باشد .
مزایای مستمر غیر نقدی :مزایایی هستند که به طور مستمر ولی به صورت غیر نقد به کارکنان تعلق می گیرد مانند :
استفاده از مسکن واگذاری از طرف کارفرما (با اثاثیه و یا بدون اثاثیه )
استفاده از اتومبیل اختصاصی واگذاری از طرف کارفرما (باراننده و بدون راننده)
سایر مزایای غیر نقدی که به صورت غیر از وجه نقد به پرسنل پرداخت می شود مانند خواربار ، بن و ..........
ب ) مزایای غیر مستمر :
عبارت است از مزایایی که بر اساس قانون کار ویامقررات استخدامی موسسه به طور غیر مستمر و فقط در شرایط و زمان خاصی به کارکنان پرداخت و یا در اختیار انان قرار می گیرد که شامل نقدی و غیر نقدی می باشد .
نمونه هایی ازمزایای غیر مستمر نقدی : اضافه کار ، فوق العاده ماموریت ، هزینه سفر ،پرداختی هایی بابت هزینه درمان و معالجه کارکنان ، باز خرید مرخصی ،انواع پاداش ، عیدی ، کارانه ،بهره وری ، بن کارت هایی که قابلیت دریافت وجه نقد داشته باشند ، وجوه نقد پرداختی بابت انواع هزینه ها از فبیل لباس ، غذا ، کالا ، خواربار ، ایاب و ذهاب ، موبایل ، مهد کودک و سایر می باشد .
مزایای غیر مستمر غیر نقدی : نمونه هایی از ان : بن کارت هایی که قابلیت دریافت وجه نقدنداشته باشد ، برنج، گوشت ، روغن وانواع خواربار و غیره می باشد .
نکاتی در خصوص مالیات بر درامد حقوق :
نکته شماره ۱
برابر بخشنامه شماره ۹۸۹۵۰/مورخ ۹/۱۱/۱۳۸۶ درامد حقوق پرسنل سازمان صنایع هوایی نیرو های مسلح و شرکت های وابسته و حقوق کارکنان ازشمول مالیات بردرامد معاف می باشد .
نکته شماره ۲
برابر ماده ۴۴ قانون برنامه پنجم فرزندان شهدا از کلیه امتیازات و مزایای مقرر در قوانین مختلف برای شخص پنجاه درصدبالاتر به استثنای تسهیلات خودروو حق پرستاری و کاهش ساعات کاری برخوردارند .
نکته شماره ۳
به استناد بخشنامه شماره ۴/۳۰/۱۷۹۵ _ ۱۳۷۲/۲/۶ شورای عالی مالیاتی ، کمک هزینه عایله مندی واولاد مشمولین قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۷۰/۶/۱۳ مجلس شورای اسلامی و مادتین ۸۶ و۸۷ قانون تامین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴/۴/۳ مشمول معافیت بردرامد حقوق نمیباشد .
نکته شماره ۴
مسکن با اثاثیه و بدون اثاثیه واگذاری به مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون کار مشمول یک نوع مزایای غیر نقدی محسوب گردیده و می بایست بادرنظر گرفتن سایرمزایای غیر نقد (غیر مستمرو مستمر ) حقوق بگیر حداکثر تا سقف معادل دو دوازدهم معافیت سالانه موضوع ماده ۸۴ اصلاحی در سال به استناد بند ۱۳ ماده ۹۱ قانون مذکور را از پرداخت مالیات معاف و مازاد ان طبقمقررات مربوط مشمول مالیات خواهد بود .
نکته شماره ۵
اتومبیل اختصاصی با راننده و بدون راننده واگذاری به مستخدمین قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت به استناد بخشنامه شماره ۲۱_۲۳۹۷/۲۹۳۰۰ مورخ ۱۳۸۲/۶/۲ رییس سازمان امور مالیاتی به منزله خودروخدمت شناخته وازمصادیق بندب تبصره ماده ۸۳ قانون مالیاتهای مستقیم نخواهد بود ومشمول معافیت مالیاتی می باشد .
در خصوص سایر کارکنان حقوق بگیر (بخش خصوصی ) استفادهاز خودرواختصاصی به عنوان یک مزایای غیر نقدی محسوب گردیده ومی بایست با درنظرگرفتن سایرمزایای غیرنقدی (مستمروغیر مستمر) حقوق بگیر حداکثرتا سقف معادل دودوازده معافیت سالانه ماده ۸۴ اصلاحی در سال به استنادبند۱۳ ماده ۹۱ قانون مذکوراز پرداخت مالیات معاف ومازاد ان طبق مقررات مربوط مشمول مالیات خواهدبود .
نکته شماره ۶
درامد حقوق کارکنان شاغل درمناطق ازاد تجاری صنعتی با رعایت مقررات ماده ۱۳ قانون مناطق ازاد ازمالیات معاف می باشد .
نکته شماره ۷
به استناد بخشنامه شماره ۲۱۰/۴۵۲۹ مورخ ۱۳۹۰/ ۲/ ۲۷ ورای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۶۰۱ مورخه۱۳۸۹/۱۲/۹ وجوه پرداختی تحت عناوین مهد کودک ، یارانه غذا ،ایاب وذهاب ،هزینه تلفن همراه و بن کالا به کارکنان دولت پرداخت می گردد از شمول پرداخت مالیات بر درامد معاف است و این معافیت قابل تسری به کارکنان سایر بخش های غیر دولتی و نیز وجوهی که از منابع و فصول قانونی دیگر به کارکنان دولت پرداخت می گردد نخواهد بود.
نکته شماره۸
به استناد بخشنامه شماره ۳۳۳۲۵ مورخ ۱۳۹۲/۱۱/۱۵ وجوه پرداختی به افراد بازنشسته که از سازمان های مختلف حقوق بازنشستگی دریافت می نمایند و مجددا به طور تمام وقت یا نیمه وقت به عنوان حقوق بگیر با مراکزدیگر همکاری می نمایند .با عنایت به ماده ۸۲ ق.م.م همانند سایر حقوق بگیران بدون توجه به وضعیت بازنشستگی انان پس از کسر معافیت مقرر درماده ۸۴ قانون مذبورمشروط به عدم استفاده ازمعافیت موضوع ماده ۸۴ قانون فوق به دلیل داشتن درامداز محل دیگری ) مشمول مالیات بر درامد حقوق بوده ومالیات ان می بایست وفق مقررات ماده ۸۵ قانون یاد شده محاسبه ،کسروبه حساب سازمان امورمالیاتی کشور واریز گردد .
نکته شماره۹
به استناد بخشنامه شماره ۳۳۳۳۲۵/۲۳۰ مورخ ۱۳۹۲/۱۱/۱۵ وجوه پرداختی به اشخاصی که با حفظ رابطه استخد امی با سازمان متبوع خود در سازمان های دیگر شاغل می باشند بدون کسر معافیت موضوع ماده ۸۴ ق.م.مشمول مالیات حسب مقررات ماده ۸۶ ق.م.م خواهد بود .
نکته شماره ۱۰
مرور زمان مالیات حقوق در موارد تخلف کارفرما از تکالیف مقرر در ماده ۸۵ ق.م.م. جاری بوده و مالیات متعلق با رعایت مرورزمان مالیاتی ماده ۱۵۷ ق.م.م قابل مطالبه خواهد بود .
در مواردی که با استناد مدارک ثابت گردد که مالیات متعلق توسط کارفرما به موقع کسر گردیده لکن به حساب مزبور واریز نگردیده است . وصول این مالیات مشمول مرور زمان نخواهد بود .
نکته شماره ۱۱
به استنادبخشنامه شماره۲۳۰/۱۰۴۴۶ مورخ ۱۳۹۲/۴/۲۳ سازمان امور مالیاتی کشور دریافت کنندگان حق الزحمه های تحقیقاتی و پژوهشی از دانشگاهها و مراکز اموزش عالی به دسته تقسیممی شوند .
۱_ پرسنل دانشگاههااز جمله اعضای هیات علمی
۲_ اشخاصی که پرداختی به انان به صورت قرارداد پروژه ای نبوده و به شکل حقوق و دستمزد پرداخت می شود که مقرری مزد و حقوق اصلی خودرا از ان دانشگاه دریافت نمی کنند ، بدیهی است این افراد از امکانات و محل ان دانشگاه برای انجام کار استفاده نموده و هزینه خاصی برای این موضوع متحمل نمی شوند .
۳_ اشخاصیکه به صرورت قرارداد پروژه ای و بدون هیچگونه رابطه استخدامی و خدمتی با دانشگاه همکاری دارند .
گروه اول : دریافتی بابت فعالیت تحقیقاتی و پژوهشی به دریافتی حقوق انها اضافه شده و مشمول مالیات می باشد .بدیهی است چنانچهدر اثنای سال ودر برخی ماه ها دارای درامد بیشتری می باشند برای محاسبه مالیات از جدول حقوق استفاده کرده و مالیات انهابر مبنای جمع درامد حقوق از ابتدای سال تا ماه مذکور محاسبه شده و جمع مالیات های پرداختی از ابتدای سال تا ماه قبل از ان ، کسر و مابه التفاوت مالیات ماه مورد نظر خواهد بود .
گروه دوم : مالیات این گروه هم چون گروه اول محاسبه می شود با این تفاوت که در اجرای تبصره ماده ۸۶ ق.م.م معافیت مالیاتی به انها تعلق نمی گیرد .
گروه سوم : بر اساس نوع شخصیت که حقوقی باشد یا حقیقی حسب مورد مشمول مالیات بر درامد اشخاص حقوقی یا صاحبان مشاغل خواهد بود .دانشگاه در هر پرداخت مکلف به رعایت ماده ۱۰۴ ق.م.م بوده و دریافت کنندگان وجوه نیز بایستی نسبت به ثبت نام در نظام مالیاتی اقدام ودر مهلت مقرر قانونی نسبت به تسلیم اظهارنامه و رعایت سایر مقررات اقدام نمایند .
اضافه می شود چنانچه دریافت کنندگان وجوه مذکور بخشی از کار را به اشخاص دیگر واگذار نمایند . در صورتی که شخص حقوقی یا اشخاص موضوع بند الف ماده ۵۹ ق.م.م. باشندانها هم مکلف به رعایت مقررات ماده ۱۰۴ ق.م.مخواهندبود..
نکته شماره ۱۳
معافیت های بندهای ۱(عیدی سالانه یا پاداش اخر سال ) و ۱۳(مزایای غیر نقدی پرداختی به کارکنان ) ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم صرفابرای درامدهای حقوق ذکر شده در همان بند هاقابل اعمال می باشد . به عبارت دیگر چنانچه حقوق و مزایای غیر نقدی دریافتی حقوق بگیر کمتر از دو دوازدهم معافیت سالانه حقوق باشد مانده معافیت دو دوازدهم استفاده نشده قابل استفاده برای سایر حقوق و مزایای دریافتی نمی باشد
چنانچه مجموع حقوق و مزایای دریافتی حقوق بگیری در طی سال کمتر از سقف معافیت سالانه حقوق باشد لیکن عیدی دریافتی
این حقوق بگیر در پایان سال بیشتر از یک دوازدهم معافیت سالانه حقوق باشد مبلغ عیدی دریافتی مازاد بر یک دوازدهم معافیت سالانه حقوق نیز می تواند از معافیت سالانه حقوق (نسبت به مانده معافیت سالانه حقوق استفاده نشده ) بهره مند گردد.
نکته شماره ۱۴
در خصوص بند ۵ ماده ۹۱ اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴/۴/۳۱ حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده چه هرماه پرداخت شود و چه در پایان سال از مالیات بر درامد حقوق معاف است ولی در قانون مالیات های مستقیم مصوب ۸۱ در صورتی حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی پرداخت شود معاف ودر غیر این صورت مشمول مالیات بود .