وبلاگ جعفر چگنی

                                                         فصل اول

                                               کلیات و مبانی حسابداری دولتی      

      بنام خدايي كه :

                      بزرگترين  حسابرس ، امين ترين حسابدار و تنظيم كننده با شكوه ترين بيلان هستي است

طبق قانون اساسی وظایف مربوط به امور اقتصادی ، دفاعی ، فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی کشور بر عهده دولت می باشد و دولت جهت اداره امور کشور اقدام به تشکیل سازمان های دولتی نموده تا از طریق ان وظایف و مسئولیت های  فوق را به مرحله اجرا دراورد. سازمان های دولتی واحدهای سازمانی و تشکیلات  مشخصی هستند که قسمتی از وظایف و مسئولیت  های دولت را بر طبق برنامه های مصوب انجام دهند .

انواع فعالیت های دولت

فعالیت های دولت  به دو دسته  ذیل تقسیم می گردد :

1-فعالیت های انتفاعی

2-فعالیت های غیر انتفاعی

فعالیت های انتفاعی :

فعالیت هایی هستند که دولت قصد کسب سود را در سرلوحه خود نداشته است ولی در کنار ارائه خدمت سودی هم عاید  دولت می گردد .

فعالیت های غیر انتفاعی

فعالیت هایی هستند که هدف  صرفا ارائه خدمت بوده و در جهت اهداف وظایف اصلی هر سازمان دولتی که عمده خدمات ان ها اموزش ، بهداشت ، امنیت و اقتصاد می باشد .

انواع سازمان های دولتی :

1-وزارتخانه ها

2-موسسات دولتی

3-شرکت های دولتی

4-نهاد های عمومی غیر دولتی

1: وزارتخانه : واحدهای مشخصی است که باید به موجب قانون تاسیس شود ودر قانون تشکیل ان عنوان وزارتخانه ذکر شود : مانند وزارتخانه امور اقتصادی و دارایی ، وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی و دارای  فعالیت غیر انتفاعی می باشد .

2: موسسات  دولتی : واحدسازمانی مشخصی است که به موجب قانون ایجاد و زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می شود و عنوان وزارتخانه ندارد . مانند دیوان محاسبات که زیر نظر قوه مقننه فعالیت می کند و یا سازمان بازرسی کل کشور که زیر نظر قوه قضاییه فعالیت می کند . و یا  سازمان حسابرسی که زیر نظر قوه مجریه  فعالیت می کنند .

3:  شرکت های دولتی :  شرکت های دولتی واحد سازمانی مشخصی هستند که با اجازه قانون تشکیل شده باشد و بیش از پنجاه درصد از سرمایه انها متعلق به دولت باشد . مانند شرکت فولاد مبارکه و شرکت دخانیات ، شرکت اب و فاضلاب برق 

  عملیات حسابداری شرکت های دولتی شباهت زیادی به عملیات حسابداری شرکت های بازرگانی دارد لذا تابع اصول و موازین و استاندارد های بازرگانی می باشد و این موضوع از بحث حسابداری دولتی خارج است ، زیرا در بحث حسابداری دولتی تاکید بر عملیات  مالی سازمان های غیر انتفاعی ( وزارتخانه ها و موسسات دولتی ) می شود .

4: نهادهای عمومی غیر دولتی :

نهادهایی هستند که به موجب مجوز  قانونی و برای مدتی معین با توجه  به احساس نیاز تاسیس و بعد از انجام فعالیت مربوط منحل می گردد و بودجه خودرا حسب نیاز از دولت و قسمتی از ان را از سازمانهای بین المللی  دریافت می نماید . مانند هلال احمر ، شهرداری ها بنیاد شهید و ......

تفاوت های بین سازمان های دولتی و موسسات بازرگانی  

عمده ترین تفاوت های بین سازمان های دولتی و موسسات بازرگانی عبارتند از :

هدف  از تاسیس دولت و سازمان های تابعه ان کسب سود نیست بلکه هدف ارائه خدماتی است که جنبه عمومی دارد . این موضوع باعث می شود که در انجام عملیات حسابداری نتوان از حسابداری بازرگانی استفاده نموده و باید به جای ان از نوع خاصی از حسابداری استفاده نمود که منبع درامدی ان عمدتا مالیات و عوارض پرداختی شهر وندان می باشد و هزینه های ان در قالب خدمات ارائه شده پرداخت می شود . این موضوع باعث عدم استفاده از قانون تجارت  در حسابداری دولتی می شود .

موارد تشابه سازمان های دولتی  با سازمان های بازرگانی

1-تولید کالا یا خدمات  مشابه

2-مکمل بودن در نظام اقتصادی

3-منابع مالی کمیاب است و برای رسیدن به اهداف ( صرفنظر  از دولتی یا بازرگانی بودن ) سازمان باید به مدیریت  این محدودیت  بپردازد

4-به علت  کمیاب بودن منابع و لزوم برنامه ریزی ، هدایت و ...... هر دو سازمان از مدیریت مالی مشابه استفاده می کنند .

5-صرفنظر از نوع سازمان ،  سازمان ها به منظور حصول اطمینان  از مصرف مطلوب منابع ، از روش های کنترل داخلی و ارزیابی ، استفاده مشترک دارند .

تعریف حسابداری دولتی                                                

1-حسابداري را مي توان فرايند تشخيص ، اندازه گيري ، طبقه بندي و گزارش اطلاعات مالي و اقتصادي به منظور فراهم كردن امكان قضاوت اگاهانه و اتخاذ تصميمات منطقي توسط استفاده كنندگان از اطلاعات مالي تعريف كرد .

2-حسابداري يك سيستم اطلاعاتي است ، اين سيستم اطلاعاتي ، مجموعه اي از زوش ها و قواعدي است كه از طريق ان اطلاعات مالي مربوط به يك موسسه اعم از انكه دولتي باشد يا بازرگاني ، جمع اوري ، طبقه بندي و به نحو قابل فهم در قالب صورتهاي مالي خلاصه و گزارش مي شود . بطور كلي حسابداري نظامي است كه اطلاعات مالي را براي كمك به تصميم گيري مديران و سازمانها فراهم اورده و ابزار تصميم گيري و كنترل مديريت محسوب مي گردد .

3-حسابداري دولتي عملياتي است كه با استفاده از دانش حسابداري و رعايت قوانين و مقررات مالي كشور نسبت به ثبت فعاليت هاي مالي ، طبقه بندي و تلخيص آنها اقدام نموده و گزارش هاي مورد نياز را جهت استفاده كنندگان داخلي و خارجي فراهم مي سازد .

با توجه به اين تعريف ضرورت دارد به نكات زير توجه شود.

1) حسابداري دولتي مجموعه عملياتي است كه هم در آمد هاي دستگاه دولتي و هم هزينه هاي لازم را ثبت مي كند و به موردي فعاليت ها نمي پردازد.

2) استفاده از دانش حسابداري در نحوه ثبت حسابها ، تنظيم دفتر روزنامه و كل ، تهيه صورتهاي مالي و...به كار مي رود و اهميت آن كمتر است.

3) رعايت قوانين و مقررات در حسابداري دولتي از درجه اول اهميت برخوردار است.             ذي حسابان دستگاههاي دولتي بايد به كليه قوانين و مقررات جاري كشور آگاهي داشته باشند ، به نحوي كه بدون اطلاع از اين قوانين و مقررات دچار اختلاف شده و از طرف مراجع رسيدگي كننده به عنوان تخلف تحت پيگرد خواهند بود .لازم به ذكر است كه صورت هاي مالي       سازمان هاي دولتي به منظور رفع نيازهاي اساسي زير تهيه مي شود.

الف) نيازهاي قانوني: دولت و سازمان هاي دولتي مشمول قوانين و مقرراتي مي باشند كه محدوديت هاي اساسي در مورد نوع ، ماهيت ،طبقه بندي و محتويات حسابها و صورتهاي مالي براي آنها ايجاد مي نمايد.

ب) نياز نظارتي: قوه مقننه ، دولت و افراد كشور جهت نظارت بر عمليات سازمانهاي دولتي، بخصوص عمليات مربوط به بودجه و ارزيابي عملكرد سازمانهاي مذكور به اطلاعات كافي نياز دارند.

ج) نياز اطلاعاتي : مديران سازمانهاي دولتي به منظور برنامه ريزي ، تصميم گيري و اجراي عمليات به نحوه مطلوب و مناسب به اطلاعات و گزارشهاي به موقع و صحيح نياز دارند.

4) ثبت فعاليت هاي حسابداري و تهيه گزارشات مالي مربوط علاوه بر آنكه با رعايت         استاندارد هاي حسابداري انجام مي پذيرد بايد طبق قانون باشد. تا اينكه نقصي در نظام مالي دستگاه ايجاد نشود.

5) استفاده كنندگان صورت هاي مالي ، هم داخلي هم خارجي هستند. استفاده كنندگان داخلي مثل مسئولين دستگاههاي  اجرائي ، مدير مالي و ذي حساب ، حسابرسان بخشهاي داخلي دستگاه و به طور كلي اشخاصي كه جز كاركنان همان دستگاه مي باشند. اما استفاده كنندگان خارجي مثل ادارات كل وزارت امور اقتصادي و دارايي ،ديوان محاسبات جهت حسابرسي وتهيه تفريح بودجه ، سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور جهت نظارت عملياتي و كساني مثل مردم و.........

تفاوت  حسابداري دولتي وحسابداري بازرگاني

عمده ترین تفاوت های بین حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی  به شرح زیر می باشد .  

1--تفاوت اهداف و وظايف سازمانهاي دولتي با موسسات بازرگاني : بر خلاف موسسات بازرگاني كه هدف اصلي انها تحصيل سود است منظور اصلي از تاسيس سازمانهاي دولتي ارائه خدمات و كالا به مردم جهت رفع نيازهاي اساسي انها ، افزايش رفاه اجتماعي ، تامين ثبات اقتصادي و مالي كشور ، ايجاد انگيزه براي فعاليت هاي بخش خصوصي ، انجام وظايف ناشي از حاكميت و تصدي دولت و نيل به اهداف سياسي و اجتماعي و فرهنگي است .

بر خلاف موسسات بازرگاني كه مي توانند با رعايت قوانين تجاري و مالي تاسيس شوند و به ثبت برسند تاسيس هر سازمان دولتي بايد به تصويب مراجع قانونگذار برسد .  

: 2-تفاوت در  صورت هاي مالي سازمانهاي دولتي با موسسات بازرگاني : هدف اصلی بخش خصوصی تحصیل سود بوده و  صورت های مالی اساسی در قالب ترازنامه ، صورت سود و زیان ، صورت سود و زیان جامع ، صورت جریان وجوه نقد و یاداشت های توضیحی  استفاده می شود . در صورتی که در حسابداری دولتی به دلیل این که هدف ارائه  خدمات ، افزایش رفاه اجتماعی و ایجاد امنیت بوده از صورت های مالی خاصی که میزان رسیدن به این اهداف را نشان می دهد . استفاده می شود . صورت های مالی مربوط به حسابداری دولتی عبارتند از 1-)ترازنامه هریک از حسابهای مستقل ، 2)ترازنامه ترکیب کلیه حسابهای مستقل ،3) صورت درامد ها ، هزینه ها و تغییرات در مازاد ، 4) صورتحساب مقایسه درامدهای واقعی  با درامدهای پیش بینی شده و هزینه های انجام شده  ، اعتبارات مصوب ، 5)یادداشت  های توضیحی  پیوست ، می باشد .

در حسابداری دولتی ایران ، صورت های مالی برای رفع نیازهای قانونی ، نظارتی و اطلاعاتی  تهیه شده و ممکن است توسط شهروندان ، قانون گزاران ، سرمایه گزاران ، وام دهندگان  نیز استفاده  شود .

3-تفاوت در اجرای قوانین و مقررات

در حسابداری بازرگانی از اصول پذیرفته شده حسابداری ( استانداردهای حسابداری ) استفاده می شود ، در صورتی که در حسابداری دولتی وچود قوانین و مقررات و لزوم رعایت ان برای یکنواختی کار و صحت عملیات اهمیت بیشتری نسبت به اصول حسابداری دارد .

نکته (1) با توجه به اینکه در حسابداری دولتی تاکید بر رعایت قوانین و مقررات می باشد . برخی از اصول قانون اساسی  (اصل 51،52،53، 54 و 55 ) ، قانون محاسبات عمومی و قانون دیوان محاسبات و برخی از قوانین و مقررات مالی دیگر  حاکم بر عملیات حسابداری دولتی می باشد .

اصل 51 : هیچ نوع مالیاتی وضع نمی شود مگر  به موجب قانون ، موارد معافیت ، بخشودگی و تخفیف مالیاتی به موجب قانون مشخص می شود

اصل 52: بودجه سالانه کل کشور به ترتیبی  که در قانون مقرر می شود از طرف دولت تهیه و برای رسیدگی تصویب به مجلس شورای اسلامی  تسلیم می گردد . هرگونه تغییر در ارقام بودجه نیز تابع مراتب مقرر در قانون  خواهد بود .

اصل 53 قانون اساسی : کلیه دریافت های دولت در حساب های خزانه داری کل متمرکز می شود و همه پرداخت ها در حدود اعتبارات مصوب به موجب قانون انجام می گیرد . ،

اصل 54: دیوان محاسبات کشور مستقیما  زیر نظر مجلس شورای اسلامی می باشد . سازمان و اداره امور ان در تهران و مراکز استانها به موجب قانون تعیین خواهد شد .

اصل 55 : قانون اساسی : دیوان محاسبات به کلیه حساب های وزارتخانه ها ، موسسات ، شرکت های دولتی و سایر دستگاههایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می کنند به ترتیبی که قانون مقرر می دارد رسیدگی یا حسابرسی می نماید که هیچ هزینه ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد .

نکته (2) این اصل تلویحا  به ترتیب به سه اصل حسابداری دولتی یعنی اصل کنترل بودجه ای ، اصل حسابهای مستقل و اصل تعداد حسابهای مستقل اشاره دارد .  

4-لزوم تهيه بودجه ، اجراي بودجه مصوب و اعمال كنترل بودجه اي در حسابداري دولتي:

یکی از ویژگی های سازمان دولتی تهیه بودجه ، اجرای بودجه و ثبت اقلام درامد و هزینه به منظور کنترل و مقایسه  ارقام واقعی با ارقام پیش بینی شده می باشد . این موارد در سازمان های غیر دولتی مصداق ندارد .

نکته : در حسابداری دولتی ، اهمیت اعمال کنترل بودجه ای در مورد هزینه ها به مراتب بیشتر از درامدهاست .

5-لزوم نگهداري حسابهاي مستقل در حسابداري دولتي : (اصل حسابهای مستقل برای وجوه مستقل )

در حسابداری بازرگانی در سازمانی به عنوان یک شخصیت حسابداری تلقی می شود و کلیه فعالیت های مالی سازمان مربوطه در قالب ان گزارش می شود ، در صورتی که در حسابداری دولتی به ازای هر منبع مالی یک شخصیت حسابداری جداگانه در نظر گرفته می شود و مانند یک سازمان مستقل با ان برخورد می شود . بنابراین ممکن است برای هر سازمان دولتی چندین شخصیت حسابداری وجود داشته باشد .  

 6-تفاوت در ثبت و گزارشگری دارایی های سرمایه ای : (عدم وجود حساب سرمایه و استهلاک )

در سیستم حسابداری  بازرگانی یا خرید یک دارایی سرمایه ای ، حساب ان دارایی در ترازنامه به بهای تمام شده گزارش شده وطی عمر مفید ان مستهلک می شود ، در صورتی که در حسابداری دولتی خرید یک دارایی سرمایه ای مستقیما  به حساب هزینه منظور می شود . لازم به توضیح است که اگر یک دارایی ثابت به عنوان هدیه به یک سازمان واگذار شود . باید به ارزش براوردی عادلانه (ارزش منصفانه ) قیمت گذاری شده و سپس به عنوان هزینه در دفاتر ثبت شود .  

                                                        حسابداری بازرگانی                                           حسابداری دولتی

 خرید دارایی سرمایه ای :                                                                                  خرید دارایی سرمایه ای :

دارایی سرمایه ای               ***                                                                    هزینه                     ***

                               بانک                  ***                                                                                          بانک          ***

مستهلک کردن دارایی سرمایه ای                                                            مستهلاک کردن دارایی سرمایه ای :

هزینه استهلاک            ***                                                                  ثبتی ندارد

                           استهلاک انباشته    ***

7-تفاوت در مبنای اندازه گیری :

زمان و نحوه شناسایی درامدها و هزینه ها در حسابداری بازرگانی و حسابداری دولتی با یکدیگر فرق می کند . در حسابداری بازرگانی به لحاظ رعایت اصل تحقق و تطابق هزینه ها با درامد از مبنای تعهدی استفاده می شود . در صورتی که در حسابداری دولتی می توان از مبنای متعددی همچون نقدی کامل ، تعهدی کامل ، نیمه تعهدی ، نقدی تعدیل شده و یا تعهدی تعدیل شده استفاده کرد .

8-تامین اعتبار به ایجاد  تعهد تقدم دارد

اصل فوق می گوید  هر نوع تعهدی قبلا می بایست  تامین اعتبار گردد یعنی قبل از اینکه بر ذمه دولت تعهدی ایجاد شود بایستی از 2 جنبه متفاوت زیر اطمینان حاصل شود :

الف- ایا مخارجی که قرار است انجام شود در انطباق با قوانین و مقررات حاکم  بر مصرف اعتبارات می باشد و مجوز قانونی دارد ؟ یا به عبارت دیگر چنین خرجی در بودجه  پیش بینی شده است ؟

ب- ایا مخارج مربوط در حد اعتبار پیش بینی شده می باشد یا محل کافی برای انجام هزینه وجود دارد و تخصیص مربوطه صورت گرفته است ؟

اجرای صحیح اصل تامین اعتبار و ایجاد تعهد اصل کنترل بودجه ای را فراهم نموده و کلیه دستگاههای  دولتی را که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور وجهی دریافت می نماید  مکلف به رعایت ان خواهند بود .

کاربرد حسابداری دولتی و اهداف ان :

1-اعمال نظارت مالی و کنترل مالی بر مخارج که به منظور  حسن اجرایی  بودجه و تامین هماهنگی در اجرای مقررات مالی بین وزارت دارایی و دیوان محاسبات  انجام می شود .

2-اعمال نظارت و کنترل عملیاتی  بر اجرای فعالیت ها و طرح های عمرانی  دستگاههای اجرایی که به منظور  ارزیابی عملیات و اختصاصی  قسمتی از اعتبارات مصوب انجام می شود .

3- اعمال نظارت و کنترل لازم به منظور حفظ و حراست و نگهداری  حساب اموال دولتی توسط وزارت دارایی انجام می شود .

4-تهیه و تنظیم و ارائه صورتحساب برابر قوانین و مقررات مربوطه

5-تهیه و تنظیم و ارائه صورتحساب عملکرد سالانه بودجه کل کشور  توسط وزارت دارایی انجام می شود .

6- ارائه صورتحساب عملکرد سالانه دولت به  هیئت وزیران  به منظور بررسی و تحلیل اقتصادی و استفاده واقع بینانه از اعداد و ارقام به منظور پیش بینی بودجه سنوات اتی

7-  استفاده از اعداد و ارقام مندرج در صورتحساب عملکرد بودجه کل کشور در راستای مطالعات  و بررسی و تحلیل های اماری اقتصادی کشور در سطح کلان

خصوصیات حسابداری دولتی :

1-استفاده از بودجه جهت کنترل دقیق وجوه عمومی به منظور :

الف- عدم تجاوز مخارج از حدود مقرر در قانون بودجه

ب-  صرفه جویی در مصرف وجوه عمومی

ج- مقایسه و تطبیق ملیات با بودجه مصوف

2- تقسیم  منابع درامد  با توجه به هدف های مورد نظر حسابهای مخصوص از طریق :

الف-  نگهداری حسابهای جداگانه برای انواع مختلف وجوه دولتی

ب- هر حساب یک واحد کامل حسابداری است .

3-برقراری کنترل داخلی قوی و سیستم حسابداری داخلی

-مطالعه و سنجش لیاقت  و درستی ماموران یک سازمان

4-توجه به حسابداری درامد و هزینه  به جای حسابداری برای سود و زیان زیرا :

الف- منظور اصلی دولت تحصیل سود نیست .

ب- هدف اصلی و اساسی دولت  انجام خدمات خاص ، یا خدمات عمومی برای استفاده عموم مردم یا اهالی یک منطقه معین است .

5-تبعیت از قوانین و مقررات به منظور حفظ منافع اجتماعی

استفاده كنندگان حسابداري دولتي :

الف: استفاده كنندگان داخل سازمان

1-مسئولين برنامه ريزي :

مسئولين برنامه ريزي هر سازمان دولتي براي هرچه بهتر تنظيم كردن بودجه سالانه سازمان از اطلاعات مالي واقعي يا عملكرد بودجه استفاده مي نمايند . لذا امور مالي سازمان دولتي اطلاعات واقعي در مورد اجراي بودجه سالانه را در اختيار مسئولين برنامه ريز قرار مي دهد .

2-وزير يا رئيس موسسه

اطلاعات مالي وزارتخانه يا موسسه بصورت خلاصه در اختيار وزير يا رئيس موسسه قرار مي گيرد تا به نحوي از جريان امور مالي سازمان تحت مسئوليت خود مطلع شوند و به ترتيبي در فعاليت هاي مالي و كارايي مديران اجرايي نظارت نمايند .

3-مديران سطوع مياني :

اين مديران متناسب با نياز از اطلاعات حسابداري و مالي براي برنامه ريزي واحد تحت سرپرستي خود استفاده مي كنند .

4-بازرسان و حسابرسان داخلي

بازرسان و حسابرسان داخلي سازمان دولتي براي ارزيابي تاثير كنترلهاي مالي و گزارش ان به مقامات مجاز وزارتخانه يا موسسه دولتي به طريقي از خدمات حسابداران حسابداري استفاده مي كنند .

ب: استفاده كنندگان خارج از سازمان يا وزارتخانه :

1-هيات دولت :

هيات دولت بمنظور نظارت و كنترل سازمانهاي دولتي از اطلاعات مالي و حسابداري استفاده مي كند .

2-مجلس نمايندگان :

نظارت پارلماني در ايران از طريق گزارش تفريغ بودجه كه توسط ديوان محاسبات كشور تهيه مي شود صورت مي گيرد . گزارش تفريغ بودجه بر اساس صورت حساب عملكرد سالانه بودجه كل كشور تنظيم مي شود و صورتحساب عملكرد سالانه بودجه از تلفيق اطلاعات مالي استخراج شده از صورتحسابهاي سالانه دستگاه دولتي حاصل مي گردد . بنابراين نمايندگان مجلس هر كشور از سيستم حسابداري دولتي براي نظارت بر اجراي بودجه سالانه دولت ودر نهايت كنترل برنامه هاي مصوب دولت استفاده مي نمايند .

3-حسابرسان مستقل :

طبق اصل 55 قانون اساسي ديوان محاسبات كشور مسئول رسيدگي به حسابهاي وزارتخانه ها و موسسات و شركت هاي دولتي است و نتيجه اين حسابرسيها در گزارش تفريغ بودجه منعكس و به اطلاع نمايندگان مجلس مي رسد . بنابراين حسابرسان ديوان محاسبات كشور به عنوان حسابرس مستقل نيز از حسابداري دولتي در جهت پيشبرد اهداف خود كه همان حراست از بيت المال است استفاده مي نمايد .

4-مردم :

عموم مردم نيز از طريق دسترسي به گزارش تفريغ بودجه كه حاصل حسابرسيهاي انجام شده ديوان محاسبات كشور ، از چگونگي اجراي بودجه سالانه دولت مطلع مي شوند پس عموم مردم نيز از اطلاعات مالي و حسابداري استفاده مي كنند  .

سؤالات فصل اول

1-انواع سازمان های دولتی را نام برده و توضیح دهید

2-تفاوت های  بین سازمان های دولتی و موسسات بازرگانی را نام برده و توضیح دهید

3-حسابداری دولتی را تعریف نمایید و نکات مهم مطرح شده در این تعریف چیست ؟

4-حسابداری و گزارشگری مالی دولتی برای رفع کدام نیاز اساسی تهیه و تنظیم می شود را توضیح دهید .

5-تفاوت حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی را نام برده توضیح دهید .

6-صورت های مالی در حسابداری دولتی شامل چه مواردی می باشد نام ببرید .

7-خصوصیات حسابداری دولتی را توضیح دهید .

8-کاربرد حسابداری دولتی و اهداف ان را شرح دهید .

سوالات چهار گزینه ای

1-کدام گزینه صحیح می باشد ؟

الف) وزارت دادگستری یک موسسه دولتی به حساب می اید ، زیرا در حقیقت زیر نظر قوه قضائیه  است .

ب) سازمان صدا و سیما وزارتخانه به حساب می اید ، زیرا زیر نظر هیچ یک  از قوای سه گانه نیست

ج) نهاد ریاست جمهوری در حقیقت یک موسسه دولتی نیست ؟

*د) دیوان محاسبات کشور در حقیقت یک موسسه دولتی است .

وزارت دادگستری از عنوان وزارت برخوردار است . هم چنین صدا و سیما اگر چه زیر نظر رهبری اداره می شود ، از سازمان های قوه مجربه محسوب می شود .

2)*موسسه دولتی به سازمان مشخصی اطلاق می شود که به موجب قانون ایجاد و زیر نظر : (سراسری 83 )

الف) قوه مقننه اداره می شود                          ب) فقط قوه مجریه اداره می شود

ج) یکی از قوای سه گانه اداره می شود 

 * د) یکی از قوای سه گانه اداره می شود و عنوان وزارتخانه ندارد

گزینه (د) صحیح می باشد موسسه دولتی بر طبق قانون  ایجاد و زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می شود .

3)*کد ام یک از سازمان های زیر به موجب قانون ایجاد و زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می شود و عنوان وزارتخانه ندارد .

*الف) موسسه دولتی  ب) موسسه عمومی غیر انتفاعی    ج) شرکت دولتی   د) سازمان انتفاعی

گزینه (الف) موسسه دولت زیر نظر یکی از قوای سه گانه فعالیت می کند .

4)انواع سازمان های غیر انتفاعی عبارتنداز :

*الف )وزارتخانه ها و موسسات دولتی                             ب) وزارتخانه ها و شرکت های دولتی 

ج) موسسات و شرکت های دولتی                                 د) هر سه مورد

گزینه (الف) سازمان های غیر انتفاعی شامل وزارتخانه ها و موسسات دولتی می باشد .

5-کدامیک از گزینه های زیر از موارد تفاوت سازمان های دولتی و سازمان های  بازرگانی  بخش خصوصی است ؟

الف) تولید و ارائه کالا و خدمات عمومی و کالا و خدمات خصوصی

ب) منابع مالی سازمان های دولتی بر خلاف سازمان های خصوصی ، کمیاب نیست .

*ج) میزان هزینه در سازمان های  خصوصی بستگی  به میزان درامد دارد .

د) کنترل داخلی و ارزیابی در سازمان های بازرگانی به میزان درامد دارد .

سازمان های دولتی و بازرگانی ممکن است کالا و خدمات کاملا مشابه تولید کنند . مثلا خدمات در بیمارستان دولتی و خصوصی یکسان است ، هر چند سازمان های دولتی  می توانند درامد اجباری ( مثل مالیات ) اخذ کنند ، اما در هر صورت این منابع کمیاب است . علاوه بر این کنترل داخلی و ارزیابی در هر سازمانی از حساسیت برخوردار است . بنابراین  به  ترتیب گزینه های الف و ب و د صحیح نیست .

6)کدام مورد از تفاوت های بخش عمومی و بخش خصوصی محسوب نمی شود ؟

*الف) بودجه بندی و کنترل بودجه ای  ب) سود به عنوان انگیزه تاسیس   ج) تامین کنندگان منابع مالی  د) مالکیت

گزینه (الف) بودجه بندی و کنترل بودجه ای می تواند هم در بخش عمومی و هم در بخش خصوصی مورد استفاده قرار گیرد .

7)کدامیک از گزینه های زیر از موارد تشابه سازمان های دولتی و سازمان های بازرگانی نیست ؟

*الف) نوع مالکیت                             ب) تحصیل منابع کمیاب    

   ج) استفاده از مدیریت مالی مشابه   د) تاکید بر روش های کنترل داخلی و ارزیابی

مالکیت در سازمان های دولتی ، عمومی  (public ) ودر سازمان های بخش خصوصی ، خصوصی ( private ) است .

8) در حسابداری دولتی ، صورت های مالی برای رفع کدام نیازها تهیه می شود ؟

الف) نظارتی و قانونی  ب) اطلاعاتی و قانونی *  ج) نظارتی ، قانونی و اطلاعاتی    د) قانونی ، گزارش دهی به مدیران

گزینه (ج) صحیح می باشد حسابداری دولتی جهت رفع نیازهای قانونی ، نظارتی و اطلاعاتی به کار گرفته می شود .

 9)حسابداری وزارتخانه و موسسات دولتی  با حسابداری واحدهای انتفاعی در کدام مورد یا موارد متفاونند ؟ (سراسری 83)

الف)فقط در صورت های مالی           ب) در مورد نحوه ثبت دارایی های سرمایه ای

ج) در مورد لزوم رعایت کنترل بودجه ای و لزوم نگهداری حساب های مستقل

*د) صورت های مالی اساسی ، لزوم رعایت کنترل بودجه ای و لزوم نگهداری حساب های مستقل و نحوه ثبت دارایی های سرمایه ای

گزینه ( د) صحیح می باشد تفاوت حسابداری وزارتخانه ها و موسسات دولتی و حسابداری واحدهای انتفاع

10)کدامیک از گزینه های زیر از موارد اختلاف حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی است ؟

الف)مالکیت عمومی در مقابل مالکیت خصوصی       

  ب) وجود یا عدم وجود رابطه بین منابع مالی و استفاده از ان ها

ج) مدیریت مالی و صورت های مالی متفاوت             *  د)  نحوه ثبت دارایی های سرمایه ای

گزینه الف و ب مربوط به اختلاف سازمان های دولتی و بازرگانی است ، نه حسابداری دولتی و بازرگانی ، هم چنین در گزینه ج مدیریت مالی متفاوت از وجوه افتراق حسابداری و بازرگانی نیست .

11)سازمان دولتی الف یک دستگاه اتومبیل به قیمت 500 هزار ریال خریداری کرد . عمر این اتومبیل 10 ساله و نحوه استهلاک ان روش مستقیم 10% است ، در ارتیکل ثبت این رویداد ، کدام حساب  ( یا حساب ها ) بدهکار می شود ؟

الف) وسائط  نقلیه 500 هزار ریال          ب) وسائط نقلیه 450 هزار ریال ، هزینه استهلاک 50 هزار ریال

*ج) هزینه 500 هزار ریال                            د) هزینه 450 هزارریال ، هزینه استهلاک 50 هزار ریال

در حسابداری سازمان های دولتی ، دارایی سرمایه ای خریداری شده به حساب هزینه منظور می شود و بنابراین در حساب ها ، هزینه استهلاک و استهلاک انباشته ثبت نمی شود .

12)*کدام مورد در سازمان های بخش عمومی و خصوصی متفاوت نمی باشد ؟

*الف) تحصیل  منابع مالی کمیاب برای تولید کالا و خدمات                   ب) نحوه تامین منابع مالی

 ج) هدف و انگیزه تاسیس                                                             د) نوع مالکیت

گزینه (الف) صحیح می باشد . نحوه تامین منابع مالی ، هدف و انگیزه تاسیس موضوع مالکیت از تفاوت های بخش عمومی و خصوصی می باشد .

13) در کدام یک از سازمان های ذیل از حسابداری سازمان غیر انتفاعی استفاده می شود ؟

*الف )در دستگاه های دولتی ، دانشگاهها  ، شهرداری ها     

   ب)هم در موسسات دولتی و هم در شرکت های دولتی

ج) فقط در موسسات غیر انتفاعی وابسته به دولت  د) فقط در دستگاههای دولتی و شهرداری ها

گزینه (الف) صحیح می باشد . در دستگاههای دولتی ، دانشگاهها و شهرداری ها از عملیات حسابداری سازمان های غیر انتفاعی استفاده می شود اما در شرکت های دولتی از عملیات حسابداری سازمان های انتفاعی استفاده می شود . لازم به توضیح است که استفاده از حسابداری سازمان های غیر انتفاعی فقط مختص موسسات غیر انتفاعی وابسته به دولت و دستگاههای دولتی و شهرداری ها نمی باشد .

14) استفاده کنندگان اولیه از صورت های مالی دولتی چه کسانی هستند ؟

الف) فقط شهر وندان                                                ب) فقط قانون گذاران

ج) مردم و قانون گذاران               *    د) شهروندان ، قانون گذاران ، سرمایه گذاران  و وام دهندگان

 گزینه (د) صحیح می باشد

15)*-در حسابداری دولتی ، اجرای قوانین و مقررات بر               تقدم دارد ؟ (ازاد 86)

الف) فرض واحد پولی                        ب) اصول متداول حسابداری

ج) فرض دوره مالی                        * د) موازین حسابداری دولتی

گزینه (د) در حسابداری دولتی اجرای قوانین و مقررات  دولتی بر اجرای موازین حسابداری دولتی مقدم دارد .

16)*از جمله تفاوت حسابداری دولتی و بازرگانی کدام است ؟

الف) تفاوت در صورت های مالی     ب) استفاده از روش حسابداری دو طرفه در حسابداری بازرگانی

ج) لزوم نگهداری حساب های مستقل  جداگانه برای وجوه دولتی ، سرمایه ای ، و امانی

*د) تفاوت در صورت های مالی و لزوم نگهداری حساب مستقل جداگانه برای وجوه دولتی ، سرمایه ای و امانی

گزینه (د) صحیح می باشد . تفاوت حسابداری دولتی و حسابداری بازرگانی به طور کامل اشاره شده است .

17-در سرفصل های مربوط به حسابداری دولتی کدام یک از حساب های زیر وجود ندارد ؟

*الف) سرمایه              ب) بدهی های جاری         ج) دارایی های جاری           د) بازار

گزینه (الف) صحیح می باشد . در انجام عملیات حسابداری دولتی از حساب سرمایه استفاده نمی شود .  

18-درسیستم حسابداری دولتی به جای صورت سود و زیان چه نوع صورتی تنظیم می شود (ازاد 75)

الف) گردش موجودی ها * ب) دریافت و پرداخت  ج) تغییر در وضعیت مالی   د) بهای تمام شده خدمات

گزینه (ب) صحیح می باشد در سیستم حسابداری دولتی ، هدف کسب سود نیست ، لذا صورت سود و زیان استفاده نمی شود به جای ان از صورت دریافت و پرداخت استفاده می شود

19- کدام یک از وجه افتراق موسسات بخش عمومی و بخش دولتی است ؟ (ازاد 78)

*الف) نوع منابع مالی                          ب) نیاز به اطلاعات و امار  

ج) محدودیت منابع مالی              د) مکمل یکدیگر بودن در ساختار اقتصادی کشور

گزینه (الف) صحیح می باشد یکی از تفاوت های موسسات بخش عمومی و بخش خصوصی مربوط به نوع منابع مالی ان ها می باشد . منابع مالی بخش حصوصی عمدتا مربوط به سرمایه گذاری ان بخش می باشد . در صورتی که منابع مالی بخش عمومی عمدتا ناشی از وصول مالیات ، انحصارات و مالکیت دولت و فروش منابع زیر زمینی می باشد .

20-* از ویژگی  های سازمانهای دولتی غیر انتفاعی چیست ؟ (ازاد 79)

الف) مربوط بودن هزینه ها با درامدها           ب) انگیزه سود به عنوان مبنای شروع فعالیت ها

*ج) وصول درامد ها از طریق قانون    د) رعایت مناسب دریافت ها و پرداخت ها در مقابل اشخاص

گزینه (ج) صحیح می باشد . از چهار گزینه بیان شده گزینه های الف ، ب ،  د از ویژگی های سازمان های انتفاعی می باشد و گزینه ج از ویژگی های سازمان های دولتی غیر انتفاعی می باشد . لازم به توضیح است که هدف سازمان های غیر انتفاعی کسب سود نیست .

21-  تنظیم صورت دریافت و پرداخت در سیستم  حسابداری دولتی، جایگزین چه گزارشی در حسابداری بازرگانی است ؟ (ازاد 79)

الف) سرمایه           ب) ترازنامه           *  ج) سود و زیان            د) تغییرات در وضعیت مالی

گزینه (ج) صحیح می باشد . صورت دریافت و پرداخت در سیستم حسابداری دولتی جایگزینی برای صورت سود و زیان در حسابداری بازرگانی است

22-* کدام یک از موارد زیر از موارد افتراق در حسابداری دولتی با حسابداری بازرگانی محسوب می شود ؟ (ازاد 81)

الف) لزوم نگاهداری حساب های مستقل در حسابداری دولتی  

  ب) اهمیت اجرای قوانین و مقررات در حسابداری دولتی و تقدم انها بر اصول  پذیرفته شده حسابداری

*ج) موارد الف و ب                         د) هیچکدام

گزینه (ج) صحیح می باشد . در حسابداری دولتی با توجه به تنوع منابع مالی ، از حساب های مستقل جهت ثبت و گزارشگری استفاده می شود و هم چنین در صورتی که بین قوانین و مقررات دولتی با اصول پذیرفته شده حسابداری تضادی وجود داشته باشد تاکید بر رعایت قوانین و مقررات دولتی می باشد .

23-* در کدام یک از موارد زیر از قوانین حاکم بر حسابداری دولتی محسوب نمی شود ؟ (ازاد 81)

الف) قانون محاسبات عمومی   ب) قانون برنامه و بودجه   ج) قانون بودجه سالانه کشور   * د) قانون تجارت

گزینه (د) صحیح می باشد . با توجه به این که در حسابداری دولتی هدف کسب سود نمی باشد . قانون تجارت مورد استفاده قرار نمی گیرد .

24- در سازمان های دولتی و غیر انتفاعی اغلب کشورها ، ثبت کدام مورد برای دارایی های ثابت ، شمول کلی ندارد ؟ (ازاد 82)

الف) خود         ب) بهای تمام شده   * ج) استهلاک    د) انتقال به سازمان دولتی دیگر

گزینه (ج) صحیح می باشد . در ایران و در بسیاری از کشور ها بهای تمام شده دارایی های سرمایه ای در زمان تحصیل به حساب هزینه منظور می گردد و نیازی به محاسبه هزینه استهلاک برای دارایی های سرمایه ای نمی باشد . مشخصات کامل این قبیل دارایی های سرمایه ای در دفاتر اموال به صورت اماری ثبت و گزارش های لازم برطبق ایین نامه اموال دولتی تهیه و به وزارت امور اقتصادی و دارایی تسلیم می شود .

25- کدام یک از موارد زیر سازمان انتفاعی وابسته به دولت تلقی می گردد ؟

الف)  سازمان جنگل ها  و مراتع  ب) دیوان محاسبات   *  ج) سازمان منطقه ای برق  د) وزارت اقتصاد

26- کدام یک از موارد زیر از جمله تفاوت های شرکت های دولتی و شرکت های بازرگانی می باشد ؟

*الف) تفاوت در نگرش به درامد ها و هزینه ها  ب) تفاوت در مبنای حسابداری مورد عمل در این شرکت ها

ج) تفاوت در نوع  صورت های مالی ارائه شده  توسط شرکتها  د) لزوم نگهداری حساب های مستقل